سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، فرسایش فرایندی است که در آن خاک موجود در سطح زمین در اثر عوامل طبیعی یا غیرطبیعی جا‌به‌جا شده و به مناطق دیگر می‌رود در این شرایط خاک مواد غذایی و آلی خود را از دست داده و امکان رشد گیاهان در آن بسیار کم می‌شود، آب و باد دو عامل اصلی ایجاد فرسایش خاک هستند در این بین انسان با ورود به طبیعت و دست‌کاری در آن چرخه طبیعی محیط زیست را بر هم زده و مشکلاتی برای آن ایجاد می‌کند، معمولا انسان‌ها بدون توجه به ظرفیت خاک از این نعمت الهی استفاده می‌کنند، کشت‌های غیراصولی و چرای بی‌رویه دام در مراتع از جمله عوامل غیرطبیعی و اصلی فرسایش خاک توسط انسان است. 

علی‌محمد محمدی در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد با اشاره به اینکه فرسایش خاک به دو صورت طبیعی و فرسایش با عوامل انسانی رخ می‌دهد اظهار داشت: فرسایش طبیعی در اثر عوامل طبیعی مانند آب، باد و یخچال‌های طبیعی رخ می‌دهد این فرسایش حاد نیست و فرسایش مجاز نیز نامیده می‌شود.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری افزود: فرسایش طبیعی در طول زمان رخ می‌دهد و میزان آن بستگی به شرایط زمین شناسی دارد، در شرایط حاد مقدار فرسایش طبیعی خاک 2 تا 3 تُن در هکتار است.

فرسایش خاک با عوامل انسانی نگران کننده است

وی عنوان کرد: فرسایش با عامل انسانی که فرسایش تشدید شونده نیز نامیده می‌شود نگران کننده است و میزان آن به 40 تُن در سال نیز می‌رسد.

محمدی با اشاره به اینکه آب و باد عوامل اصلی فرسایش خاک هستند، بیان کرد: فرسایش با عوامل انسانی موجب از بین بردن پوشش گیاهی می‌شود که این موضوع باعث می‌شود خاک در معرض برخورد مستقیم با قطرات باران قرار بگیرد و فرسایش در آن رخ دهد.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: این فرسایش‌ها رسوب کرده و وارد آبراهه می‌شود و اگر در مسیر آن‌ها سد‌های بزرگ ذخیره‌ای وجود داشته رسوب وارد سد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه فرسایش خاک به اشکال مختلف رخ می‌دهد، تصریح کرد: فرسایش ورقه‌ای موجب می‌شود یک سطح بزرگ از سرزمین برداشته شود، نوع دیگر فرسایش به صورت شیاری است که توسط آب در سطح زمین ایجاد می‌شود، فرسایش خندقی نیز موجب ایجاد خندق در سطح زمین می‌شود.

ورود دام مازاد به مراتع عامل مهم فرسایش خاک در چهارمحال و بختیاری است

محمدی تشریح کرد: در بخش‌هایی که بافت زمین‌شناسی حساسی دارد فرسایش خاک بیشتر رخ می‌دهد، این موضوع نگران کننده است زیرا مواد غذایی سطح خاک و افق سطحی که بسیار مهم است کلا ازبین می‌رود در این‌صورت افق‌های زیرین خاک که مواد آلی و غذایی کمی دارد نمایان شده و گیاه به راحتی نمی‌تواند در آن مستقر شود.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه برخی عوامل انسانی موجب بروز فرسایش خاک می‌شود، اظهار داشت: از بین رفتن پوشش گیاهی به دلیل عدم رعایت تغذیه چرایی و ورود دام مازاد از ظرفیت مراتع یکی از عوامل مهم فرسایش خاک در استان است.

وی ادامه داد: اگر براساس استعداد و تناسب اراضی از آن‌ها استفاده نشود فرسایش رخ می‌دهد، برخی اراضی برای کشت دیم مناسب نیست ولی در آن‌ها کشت دیم انجام می‌شود یا در شیب‌های بالا شخم در جهت شیب زمین انجام شده و گیاهانی در زمین کشت می‌شود که خاک را در معرض فرسایش قرار می‌دهد.

معاون منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری افزود: کشاورزی غیر‌حفاظتی و شخم زدن مرتب در عمق خاک موجب بروز فرسایش می‌شود اگر تناوب زراعی رعایت شود و هر سال یک نوع گیاه در یک زمین کشت نشود از فرسایش خاک جلوگیری می‌شود.

وی با بیان اینکه در کارهای عمرانی باید به بحث‌های حفاظت خاک توجه شود، خاطرنشان کرد: استفاده غیرصحیح از اراضی بدون توجه به استعداد، تناسب و کاربری اراضی و استفاده غلط و مضر کشاورزی باعث ایجاد فرسایش خاک می‌شود.

محمدی در پایان گفت: در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل شیب زیاد و بارندگی بسیار هر ساله 15 تُن در هکتار فرسایش رخ می‌دهد.با توجه به اینکه خاک منبعی برای تامین غذای انسان و مهم‌ترین بستر مدیریت آب در جهان است نباید با اقدامات نسنجیده از جانب انسان دست به نابودی آن زد.