سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش خبرنگار پیام طبیعت در استان یک‌هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی دارویی و خوراکی شناسایی شده است که از این تعداد ۲۷ گونه خاص استان است که در چند سال گذشته به دلیل برداشت غیر اصولی و تغییرات آب و هوایی، فرسایش خاک و خشکسالی ، بروز سیلاب رو، به تخریب و انقراض هستند.برخی از کارشناسان اعتقاد دارند هم‌اکنون زنگ خط انقراض و نابودی برای تعدادی از این گونه‌های خوراکی و دارویی از جمله "کلوس "و گرانگبین، موسیر و سایر گیاهان خوراکی و دارویی در مناطق مختلف استان به صدا درآمده است و  تنها یک در منطقه سرآقاسید کوهرنگ به عنوان تنها رویشگاه طبیعی کلوس و چند منطقه در "پرچفت" کوهرنگ گزانگبین رویش دارد.

در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل شرایط خاص اقلیمی، جغرافیایی و اکولوژیکی، گیاهان کوهی و محلی خوراکی و دارویی از جمله قارچ، کنگر، شنگ، موچه، بونسرخ، موسیر، سیرکوهی، سیردینگ، کاردین، آویشن، تره کوهی، سیردینگ، ریواس و کلوس رشد دارد.

استفاه از گیاهان دارویی و خوراکی پیشنیه تاریخی در استان دارد.

رییس اداره ترویج و آموزش اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری  و فعال زیست‌محیطی ، با اشاره به اینکه این استان در منطقه زاگرس قرار دارد و از لحاظ تنوع اقلیمی این استان تنوع زیستی زیادی در حوزه گیاهان دارویی و خوراکی دارد، گفت: این استان بیشترین تنوع گونه‌های گیاهی و خوراکی را دارد و استفاده از این گیاهان در بین مردم پیشینه تاریخی دارد.

هومان خاکپور افزود: در استان یک‌هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی و خوراکی شناسایی شده که بیش از ۳۵۰ گونه از این تعداد گونه‌های خوراکی و دارویی است که به عنوان ذخایر ژنتیکی و مزیت تنوع زیستی و به عنوان یک مزیت اقتصادی است.

به گفته وی، با توجه به بافت روستایی و عشایری مردم ،استان استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی برای مصرف غذایی و درمان سابقه طولانی مدت دارد و در تاریخ و فرهنگ مردم استان استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی وجود داشته و این گیاهان با ذائقه مردم استان سازگار است.

وی اظهار داشت: مردم  استان در حوزه سلامت و غذا از این گیاهان استفاده می‌کنند که استفاده از این گیاهان دارای مزیت و تهدیدهای بسیار برای مردم و گونه گیاهی است.

خاکپور افزود: مزیت استفاده از این گیاهان به خاطر جنبه اقتصادی و کمک به اقتصاد خانوار است که افراد با بهره‌برداری از این گیاهان یک منبع درآمد برای خود و خانواده تامین می‌کنند و همچنین برداشت غیراصولی توسط بهره‌برداران به عنوان یک تهدید برای این گیاهان است که باعث تخریب و همچنین انقراض این گونه‌ها می‌شود.

به گفته وی، استفاده درست و اصولی از گیاهان دارویی و خوراکی به عنوان مزیت اقتصادی در بحث اشتغال و رفع بیکاری و افزایش توان مالی مردم است که باید در راستای محقق شدن آن از برداشت و بهره برداری غلط و جلوگیری شود.

وی به توسعه کشت گیاهان دارویی و خوراکی در سطح استان به عنوان یک راهکار برای جلوگیری از انقراض این گونه‌ها اشاره کرد و گفت: ارائه آموزش لازم برای مقابله با تخریب و از بین بردن رویشگاه این گیاهان بین مردم و به خصوص بهره‌برداران ضروری است.

این فعال زیست‌محیطی بر همراهی مردم و دولت در کنار یکدیگر برای حفظ و حراست از این گونه‌ها تاکید کرد و گفت: جوامع محلی و به خصوص بهره‌برداران به دلیل مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی به سمت استفاده و بهره‌برداری از این محصولات می‌روند و با برداشت محصول، زمینه تخریب عرصه و همچنین انقراض محصول را افزایش می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه اجرای برنامه‌های فرهنگی و آموزش جوامع محلی و بهره‌برداران به تنهایی در جلوگیری از این تخریب تاثیرگذار نیست، گفت: مشارکت در حفظ و حراست از این گونه‌های خوراکی و دارویی نیاز به یک ساختار و فرآیند خاص دارد.

خاکپور افزود: در گام نخست باید نیازهای معیشتی و اقتصادی مردم این مناطق برطرف شود و سپس قانون و مقررات سخت‌گیرانه برای برداشت غیر اصولی این محصولات وضع کرد تا بتوان از خطر انقراض جلوگیری کرد.

این فعال بخش منابع طبیعی و زیست محیطی استان بر تامین شدن  زیرساخت‌های لازم برای توسعه گشت گیاهان دارویی و خوراکی در این مناطق تاکید کرد و گفت: برای افزایش سهم مشارکت مردم در زمینه کاشت این محصولات باید حمایت‌های لازم در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت و فرآوری محصول انجام شود.

وی به توسعه صنایع بالادستی و همچنین فرآوری محصول در استان اشاره کرد و افزود: با تامین این شرایط و فراهم کردن بازار فروش و عرصه، می‌توان زمینه مشارکت مردم در کاشت گیاهان دارویی و خوراکی را فراهم  کرد تا وابستگی مردم به عرصه‌های طبیعی کم شود.

خاکپور اظهار داشت:هم‌اکنون برداشت گیاهان خوراکی و دارویی در مراتع و عرصه‌های منابع طبیعی به صورت رایگان است و مردم گرایش خاص به سمت استفاده از این محصول دارند.