سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد در میزگرد خبری ایرنا با موضوع خشکیدگی بلوط گفت: دخالت نادرست انسان و برنامه‌ریزی‌های نادرست عاملی برای تخریب جنگل‌های حوزه زاگرس است که زمینه خشکیدگی جنگل‌های زاگرس را ایجاد کرده است.  

مهدی پژوهش با بیان اینکه اساس و پایه زندگی جوامع انسانی به منابع طبیعی بستگی دارد و در چند سال اخیر حکمرانی منابع طبیعی و جنگل‌ها به خوبی شکل نگرفته است و خشک شدن درختان بلوط از اوایل دهه ۸۰ آغاز شد و در دهه ۹۰ به اوج رسید و خشکیدگی جنگل‌های بلوط در سر تا سر زاگرس به دلیل دخالت انسان و برنامه‌ریزی‌ها نادرست بروز کرد.

وی اظهار داشت: احداث سدها، توسعه سد سازی، انتقال آب بین حوضه‌ها، اجرای طرح‌های عمرانی بدون در نظر گرفتن جوانب کارشناسی، باعث بروز اختلالاتی در عرصه منابع طبیعی شد.

به گفته وی، در حوزه احداث سدها فقط به جانمایی سد و مکان قرار گرفتن سد از نظر استحکام توجه شد و در خصوص اینکه احداث سد چه اثراتی برای میحط اطراف خواهد داشت کمتر توجه شد که این مساله باعث ضربه‌زدن به اکوسیستم و منابع طبیعی اطراف سدها شده است.

پژوهش افزود: استقرار و احداث شهرها و روستاها در حاشیه و کنار جنگل‌ها و توسعه زندگی شهری و روستایی یکی دیگر از سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌ها بود که منجر به تخریب این عرصه‌ها شده است.

وی به افزایش ریزگردها به عنوان یکی از عوامل تخریب عرصه‌ها مرتعی و جنگلی اشاره کرد و گفت: که این ریزگردها نیز به دلیل دخالت انسانی و حکمرانی نقش انسان افزایش پیدا کرد و نشان‌دهنده این است که انسان نقش درستی در مدیریت منابع طبیعی و حوضه آبخیز نداشته است .

به گفته وی، برای اجرای طرح‌های مختلف در زمینه احیا، توسعه و حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی و جنگل‌ها باید به نقش و جایگاه انسان و جوامع محلی توجه ویژه شود، در صورتی که در اجرای طرح‌های آبخیزداری و مدیریت آبخیز به نقش انسان کمترین توجه شده است.

وی اظهار داشت: با افزایش نقش انسان و جوامع محلی در مدیریت طرح‌های مختلف، می‌توان مدیریت طرح‌ها و برنامه‌های آبخیزداری، حفظ و حراست از مراتع و جنگل‌ها را به مردم واگذار کرد و دولت‌ها نظارت و کنترل طرح‌ها را برعهده داشته باشند، تا بتوان در مدیریت درست از این عرصه‌ها ‌گامی موثر برداشته شود.

پژوهش بر افزایش آموزش و ترویج در حوزه مدیریت حوضه آبخیز و حفاظت و حراست از عرصه‌های جنگلی و مرتعی به جوامع محلی تاکید کرد و گفت: واگذاری مدیریت حوضه به مردم باید با دانش و آگاهی بخشی در راستای جلوگیری از تخریب همراه باشد.

وی افزود: یکی از مهمترین مشکلات در حکمرانی منابع طبیعی این است که متولیان این حوزه از جمله محیط زیست، جهادکشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری، نهادهای مردمی، واحدهای تحقیقاتی  و دانشگاهی هر کدام جداگانه و به سهم خودشان کارهای مختلف را انجام می‌دهند که یکپارچگی و نظم در حوزه اجرای طرح‌های مختلف در بخش منابع طبیعی وجود ندارد اما باید بحث قانون‌مدار کردن استفاده از امکانات حوضه آبخیز، ترویج، آموزش و کشاورزی در نظر گرفته شود تا ارگان‌ها بتواند یک برنامه واحد برای مدیریت حوضه آبخیز داشته باشند.

رییس دانشکده منابع طبیعی دانشگاه شهرکرد بر اثرگذاری رطوبت ناشی از احداث سدها بر خشکیدگی گونه‌های گیاهی، مرتعی و جنگلی اشاره  کرد و گفت:با توجه به تغییر رطوبت در اطراف سدها خشکیدگی گونه‌های درختی و مرتعی این ناحیه افزایش یافته است.

فرصت مطالعاتی استادان دانشگاهی ظرفیتی برای اجرای طرح‌های مطالعاتی درست  منابع طبیعی

پژوهش به پایین بودن آمار طرح‌های مطالعاتی و تحقیقاتی در خصوص مشکلات و مسایل حوزه جنگل‌های زاگرس و عوامل تخریب و از بین رفتن این عرصه‌ها درسطح استان اشاره کرد و گفت: باید از ظرفیت فرصت مطالعاتی کوتاه مدت استادان دانشگاهی برای اجرای طرح‌های مطالعاتی درست در بخش منابع طبیعی و رفع این مشکلات و مسایل استفاده کرد.

به گفته وی، در این طرح استادان دانشگاهی برای تبدیل وضعیت خود یک دوره سه تا ۶ ماهه فرصت دارند تا به انجام کارهای تحقیقاتی میدانی بپردازند و باید از این فرصت برای رفع مشکلات و انجام تحقیقات میدانی در منابع طبیعی استان استفاده کرد.

وی اظهار داشت: انجام کار تحقیقاتی در خصوص زوال بلوط و تخریب اکوسیستم باید در دستورکار استادان دانشگاهی قرار گیرد و کارهای مطالعاتی و تحقیقاتی در این زمینه انجام شود تا بتوان در سال آینده به سمت مبارزه با زوال بلوط برنامه‌ریزی کرد.