سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

سایه خوبی داشت، در پاییز هم این سایه گستری خود را با وجود زاویه تابش نور خورشید داشت، از بس که بالابلند بود و پر شاخه، هیچ کسی شناسنامه‌ای از او را نداشت ولی اگر آوند شماری می کردند سِن او همسن پیرکوه زاگرس بود.

سرانجام چه شد؟ سر و روی زردش خبر از درونش داشت، این درخت کهن از داخل خالی شده بود و دچار آفت و بیماری جوانه بلوط خوار بود که این روزها گریبان زاگرس را گرفته است.

زاگرس میانی شاهرگ طبیعی حیات فلات مرکزی ایران است، همین منطقه است که به واسطه جنگل‌های بلوط خود از بروز گرد و خاک و پر شدن سدهای پایین دست و فرسایش خاک جلوگیری و به نگهداشت آب کمک می‌کند.

درختان بلوط جنگل‌های زاگرس میانی اگر از دشمنی اره و تبر جان سالم به در ببرند، گرفتار بیماری‌ها و آفت‌هایی می‌شوند که آنها را با دفتری از خزان زرد کوهساران حتی در گرمای تابستانی به خاک می‌سپارند.

چرا بلوطستان زاگرس در چهارمحال و بختیاری از اهمیت بالایی برخوردار است؟ برای هر درختی که به مرگ طبیعی می‌میرد باید نگران بود، چون مرگ هر درخت علاوه بر کاهش میزان تولید اکسیژن، باعث فرسایش خاک و پرشدن دریاچه سدها و نفوذ نکردن آب به لایه های زیرزمین می شود چون شیب زمین در این استان از مناطق دیگر زاگرس بیشتر است.

هم‌اکنون بیش از ۴۰ درصد آب کشور از حوزه زاگرس تامین می‌شود که خشکیدگی و زوال جنگل‌های بلوط یک عامل و تهدید برای تامین آب شرب است.

حسن جهانبازی رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری می گوید: حدود پنج میلیون هکتار از وسعت کشور را جنگل‌های زاگرس تشکیل می‌دهد که ساکنان زیادی از شمال غرب تا جنوب غرب کشور در حاشیه این اراضی زندگی می‌کنند و معیشت آنها وابسته به جنگل و منابع طبیعی است و با روش‌های سنتی از جمله دامداری و زراعت از این موهبت الهی استفاده می‌کنند.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری ادامه می‌دهد: حشرات به عنوان" فون" و گیاهان به عنوان "فلور" منطقه جنگلی به عنوان ساکنان اصلی یک اکوسیستم و جنگل هستند که فون(حشره) و فلور به هم وابسته است و با حذف هر کدام از آنها تعادل بر هم خورده و این امر باعث افزایش آفات و بیماری در اراضی جنگلی می‌شود.

مهدی پژوهش استاد دانشگاه شهرکرد می‌گوید: در چند سال اخیر حکمرانی منابع طبیعی و جنگل‌ها به خوبی شکل نگرفته است و خشک شدن درختان بلوط از اوایل دهه ۸۰ آغاز شد و در دهه ۹۰ به اوج رسید و خشکیدگی جنگل‌های بلوط در سر تا سر زاگرس به دلیل دخالت انسان و برنامه‌ریزی‌ها نادرست بروز کرد.

هومان خاکپور فعال زیست محیطی می‌گوید: طغیان آفات و بیماری در جنگل‌های زاگرس به عنوان یک تهدید و یکی از عوامل زوال جنگل است هر چند آفات به صورت طبیعی برای عرصه جنگلی مشکل‌زا نیستند و به عنوان یکی از اجزای اکوسیستم و مخلوقات ریز اکوسیستم جنگل و مرتع هستند و در صورتی که تعادل اکوسیستم بر هم بخورد و تعداد این آفات و حشرات بیشتر از دشمنان آنها باشد و یا دشمن طبیعی این آفات حذف شده باشد، خطرزا هستند و باعث تخریب جنگل می‌شود.

یعقوب ایرانمنش مسوول بخش تحقیقات منابع‌طبیعی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود: بیماری زغالی بلوط، آفت جوانه‌وار بلوط، آفت چوب‌خوارها، پوست‌خوارها و جوانه‌خوارها به عنوان عامل ثانویه خسارت‌های خود را به جنگل وارد می‌کنند و هم اکنون حدود ۳۳ هزار هکتار از مناطق جنگلی استان در پنج کانون اصلی درگیر خشکیدگی لکه‌ای، توده‌ای یا زوال اکوسیستم قرار گرفتند.