سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، حسن وحید در برنامه صف اول شبکه خبر به بررسی اقدامات و برنامه‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور پرداخت و گفت: حجم بارش کشور ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است که حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب با اجرای طرح‌های آبخیزداری مدیریت شده و ۳۰۰ میلیارد مترمکعب هم به صورت طبیعی سهم تبخیر است. پوشش گیاهی یکی از کارکرد‌های اساسی برای جلوگیری از تبخیر است. یعنی اگر اجرای طرح‌های آبخیزداری، جنگل‌داری، مرتعداری و احیای سرزمین را در ابعاد مختلف بخواهیم انجام بدهیم، بخش زیادی از تبخیر مدیریت می‌شود.

وی افزود: مدیریت 10 درصد تبخیر، حدود 30 میلیاردمتر مکعب می‌شود که در سرانه آب کشور عدد بالایی است. کارکرد‌های مرتبط با آبخیزداری صرفاً مربوط به آب نیست، بلکه در فرسایش خاک نیز موثر است.

سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان این که احیای سرزمین بحث بسیار مهمی است که در کارکرد‌های مرتبط به منابع طبیعی و آبخیزداری مطرح است، گفت: در حال حاضر در سطح حدود ۳۳ میلیون هکتار از اراضی کشور طرح‌های آبخیزداری انجام می‌شود، که می‌تواند آثار خوبی در کارکردهای اکوسیستم در ابعاد مختلف داشته باشد، امکان استحصال آب و تبدیل آب سبز به آب آبی و کاهش فرساش خاک از جمله این آثار است که در برنامه هفتم توسعه نیز به آن پرداخته شده است.

اجرای طرح آبخیز تا جالیز در 10 هزار رشته قنات

وی با بیان این که در برنامه هفتم توسعه، کاهش ۲۰ درصدی فرسایش خاک و اجرای ۲۰ میلیون هکتار عملیات آبخیزداری مطرح است که طرح‌های آن آماده است و امکان اجرای آن هم وجود دارد، خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین طرح‌هایی که در مجموعه جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی پیگیری می‌شود که اثر مستقیمی بر اقتصاد مردم روستایی می‌تواند داشته باشد، «طرح آبخیز تا جالیز» است که در حوزه قنوات به آن می‌پردازیم. در کشور حدود ۴۰ هزار رشته قنات داریم که تاکنون این طرح در ۱۰ هزار تا اجرا شده است که می‌تواند در بحث اقتصاد کشاورزی مناطق، آثار بسیار مثبتی داشته است.

وحید گفت: براساس تقسیم‌بندی انجام شده در کشور، 42 میلیون هکتار حوزه سدهای کشور و حدود 83 میلیون هکتار فاقد سد است. حدود ۲۸ میلیون هکتار مناطق بحرانی و ۲۵ میلیون هکتار هم حوزه‌های مرزی در کشور داریم، که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

وی بر اجرای طرح‌های آبخیزداری برای مدیریت منابع آبی و کنترل سیلاب‌ها در کشور تاکید کرد و افزود: براساس گزارش‌ها از دهه ۳۰ تاکنون ۷ هزار و ۳۲۲ مورد سیل داشتیم که ۶۵۰ شهر و ۸ هزار و ۶۵۰ روستا را تحت تأثیر خود قرار داده است. براساس آخرین ارزیابی‌ها از نقشه خطرپذیری سیلاب، حدود ۶۰ درصد کشور به لحاظ خطر سیلاب متوسط و بالا است که ضروری است راهکار‌های اساسی همچون اجرای طرح‌های آبخیزداری، جلوگیری از کاهش آب سفره‌های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک، برای رفع وقوع این سیلاب‌ها و خسارت‌های ناشی از آن انجام شود.

اجرای 20 میلیون هکتار طرح آبخیزداری در برنامه هفتم توسعه

سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با بیان این که در برنامه هفتم توسعه در سطح 20 میلیون هکتار طرح‌های آبخیزداری در کشور اجرا می‌شود، گفت: از 125 میلیون مساحت مورد نیاز برای آبخیزداری، تا پایان برنامه ششم توسعه ۳۳ میلیون هکتار طرح آبخیزداری در کشور اجرا شده است و در سطح حدود 90 میلیون هکتار باید آبخیزداری انجام شود.

به گفته وی، پیش‌بینی ما در برنامه هفتم توسعه ۴۰ میلیون هکتار اجرای طرح‌های آبخیزداری بود، که به دلیل مباحث بودجه‌ای و در نظر گرفتن 100 میلیون در نهایت اجرای این طرح در سطح 20 میلیون هکتار مصوب شد.

وحید، تجدیدنظر در مدیریت منابع آبی، رعایت الگو‌ی کشت، تقویت سفره‌های زیرزمینی، کاهش فرسایش خاک، مدیریت رواناب‌ها در اراضی حوزه آبخیز را از راهکارهای اساسی در مدیریت زمین اعلام کرد و گفت: آب سالم محصول حوزه آبخیز سالم است، اگر در کشور به سمت مدیریت جامع حوزه آبخیز برویم، عملاً کلیه کارکرد‌هایی که در یک اکوسیستم وجود دارد، مدیریت می‌کنیم.

وی به مشارکت مردم در اجرای طرح‌های آبخیزداری که بخشی از مدیریت جامع حوزه آبخیز است اشاره کرد و افزود: در سال در حدود ۱۰۰ یا ۱۵۰ هزار هکتار اراضی به صورت منطقه‌ای با مشارکت مردم انجام می‌شود که نیاز است این مشارکت در قالب مسوولیت اجتماعی و با یک برنامه منسجم افزایش یابد.

این مقام مسوول گفت: برای رفع بحران‌ها، راهکار اساسی در کوتاه‌مدت مباحث آبخیزداری است، ولی در میان‌مدت و درازمدت باید به سمت مدیریت جامع حوزه آبخیز برویم. با اجرای طرح‌های آبخیزداری و مدیریت جامع آبخیز، خسارات مستقیم سیل تا 70 درصد کاهش می‌یابد، منابع آبی به صورت غیرمستقیم از چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات به سفره‌های زیرزمینی تزریق می‌شود.

سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در خصوص لایحه آبخیزداری گفت: در کشور ۶ کلان حوزه و ۳۰ حوزه رده دو داریم. اگر آمایش سرزمین را در سطح این حوزه‌های آبخیز ببینیم، با برنامه‌ریزی درست می‌توان از مشکلات و برون‌رفت‌های ایجاد شده از سطح اراضی طبیعی و حوزه آبخیزداری عبور کنیم. با رفع نواقص این لایحه، ظرف چند ماه آینده به مجلس رفته و نهایی خواهد شد.

کاهش زمان پاسخگویی با استفاده از سامانه مدیریت پنجره واحد زمین

وحید در خصوص مدیریت پنجره واحد زمین نیز گفت: این سامانه تکمیل شده و بخش زیادی از مجوز‌ها شامل صدور مجوز‌ها، تغییر کاربری‌ها، واگذاری‌ها، تصرف اراضی و ... در قالب این سامانه انجام می‌شود. یکی از مهمترین کارکرد‌هایی این سامانه کاهش زمان پاسخگویی است. بخش زیادی از دستگاه‌های اجرایی به سامانه پنجره واحد زمین متصلند اما برخی دستگاه‌ها زیرساخت‌های لازم را ندارند که باید درصدد رفع آن باشند.

وی افزود: با متصل شدن دستگاه‌ها، فرایند صدور مجوزها از پنجره واحد زمین سرعت می‌یابد، عزم دولت نیز بر این است که تمام استعلاماتی که در این خصوص زمین صادر می‌شود، شفاف‌سازی شود، بنابراین تمام مجوزها‌، تغییر کاربری‌ها و ... باید از طریق پنجره واحد زمین صادر شود که امیدواریم این روند تا پایان امسال تکمیل شود.

سازمان منابع طبیعی با متصرفان منابع طبیعی برخورد می‌کند

سرپرست سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با اشاره به افزایش تخریب جنگل‌ها و مراتع بر اثر وقوع حریق در سال جاری گفت: وقوع حریق به صورت عمدی و سهوی وجود داشته، گاهی آتش زدن اراضی حاشیه جنگل برای کشت دوم منجر به سرایت آتش به مراتع و جنگل‌ها شده است، در حالی که آتش زدن براساس قانون حفاظت خاک ممنون است ما در این راستا عوامل بازدارنده ارشادی، ترویجی و آموزشی برای فرهنگ‌سازی در این خصوص را داشته‌ایم.

به گفته وی، امسال اعلام کردیم برای کاهش حریق با رعایت ضوابط زیست‌محیطی، در خصوص چرای دام در مراتع سخت‌گیری نشود.

وحید خاطرنشان کرد: انسجام و هماهنگی در مدیریت ستاد بحران کشور در بدنه دولت، مجموعه وزارت جهادکشاورزی، استانداری‌ها و فرمانداری‌ها با مشارکت مردم، دهیاری‌ها و بهره‌برداران، موجب کاهش خسارت‌ها در هنگام وقوع حریق در استان‌ها خواهد شد، متاسفانه برخی از همکاران ما در استان‌ها هنگام مقابله با حریق دچار سوختگی شدید شده‌اند، لذا از مردم، طبیعت‌گردان و گردشگران خواهشمندیم اگر برحسب ضرورت آتش روشن کردند، از خاموشی کامل آن اطمینان حاصل کنند، از کشاورزان نیز می‌خواهیم مزارع را آتش نزنند، سازمان منابع طبیعی نیز در حفظ این منابع از حق عموم مردم نخواهد گذشت و تلاش می‌کند با متصرفان اراضی طبیعی و افرادی که در خسارت به منابع طبیعی سهیم هستند، برخورد لازم را انجام دهد.

کاشت یک میلیارد درخت نیازمند مشارکت سایر دستگاه‌ها است

سرپرست سازمان منابع طبیعی درباره طرح کاشت یک میلیارد درخت نیز گفت: این طرح از سال گذشته آغاز شد و قرار بر این بود که سالی حدود 250 هزار اصله نهال تولید شود که خوشبختانه سال گذشته این امر تاحدودی محقق شد. این طرح همچنان ادامه دارد اما نیازمند مشارکت و همکاری سایر دستگاه‌ها به ویژه تامین مالی طرح از سوی دولت و سازمان برنامه و بودجه است.

وی افزود: اگر ما می‌خواهیم مدیریت سرزمین، کاهش تبخیر، کاهش فرسایش خاک، تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و ... انجام شود، باید احیای پوشش‌ گیاهی داشته باشیم که یکی از راهکار‌های اساسی آن درختکاری، جنگلکاری، زراعت چوب و تقویت مراتع است، زیرا محصولات اقتصادی در آن قالب انجام می‌شود که همه جزو طرح‌هایی احیای اراضی طبیعی و حوزه آبخیزداری است.