سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

علی محمدی‌مقدم در گفت ‌و گو با خبرنگار خبرگزاری ایسنا اظهار کرد: علت کم‌آبی در استان و خشک شدن قنات و چشمه‌ها برداشت بی‌رویه از منابع آبی زیر زمینی است و در حقیقت آنچه استان را با چالش روبرو کرده همین امر است.

وی با اشاره به اینکه در دنیا مرسوم است 20 درصد از آب‌های زیرزمینی را مصرف می‌کنند و 80 درصد را برای آینده نگهداری می‌کنند، افزود: در ایران 75 تا 80 درصد این منابع مصرف شده است و این یک خطر برای کشور محسوب می‌شود.

محمدی‌مقدم تصریح کرد: خشکسالی پدیده‌ای است که در بسیاری از کشورهای دنیا رخ می‌دهد اما راهکارهایی برای آن در نظر گرفته می‌شود و خسارت‌های این پدیده را کاهش می‌دهند و آن مدیریت ریسک خشکسالی است که در ایران انجام نشده است.

وی بیان کرد: در کشور با وجود خشکسالی همان برنامه‌هایی که در سال‌های ترسالی بوده است ادامه دارد. محمدی‌مقدم آبخیز داری و آبخوان داری را یکی از برنامه‌های مدیریت ریسک خشکسالی و یک راه برون رفت از چالش آب عنوان کرد و گفت: متاسفانه به این امر توجه نشده است در حالی که مقام معظم رهبری به این مهم تاکید دارند.

وی با بیان اینکه در سال‌های آبسالی میانگین حجم ذخیره نزولات آسمانی در استان 9 میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است، اظهار کرد: با اجرای این برنامه می‌توان نزولات آسمانی را در زمین نفوذ داد و ذخیره کرد و اگر این میزان در سال‌های خشکسالی تنها شش میلیارد متر مکعب شود روی این میزان هیچ برنامه‌ای نداریم و 80 درصد نزولات به صورت روان آب از استان خارچ می‌شود و به کارون و زاینده رود ریخته خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: اگر طرح آبخیزداری اجرایی شود حداقل 50 درصد نزولات آسمانی مهار می‌شود و این میزان در سال‌های ترسالی 4.5 تا پنج میلیارد متر مکعب و در سال‌های خشکسالی نزدیک به 3.5 تا چهار میلیارد متر مکعب خواهد بود.

محمدی‌مقدم با اشاره به اینکه اکنون دشت‌های کشاورزی استان دچار بحران شده‌اند، اظهار کرد: این ذخیره نزولات به دشت‌های کشاورزی کمک خواهد کرد.

وی با بیان اینکه استان دارای 11 دشت است که از این تعداد هشت دشت ممنوعه و از این هشت دشت نیز چهار دشت ممنوعه بحرانی شدند و وضعیت آن‌ها قرمز است، اضافه کرد: اجازه حفر چاه در این دشت‌ها داده نمی‌شود اما این به معنای متوقف شدن بهره‌برداری از چاه‌های موجود نیست.

محمدی‌مقدم تعداد چاه‌های موجود در 11 دشت استان را پنج هزار حلقه عنوان کرد و گفت: در حال حاضر در این دشت‌ها آب از 150متری زیر زمین مکش می‌شود و دشت‌های استان روز به روز با بحران مواجه می‌شوند.

وی تصریح کرد: منابع آب‌های زیر زمینی تامین کننده آب قنات‌ها هستند و اکنون 50 درصد از قنات‌ها و اکثر چشمه‌های استان خشک شدند.

محمدی‌مقدم تغییر الگوی کشت را یکی دیگر از برنامه‌های مدیریت ریسک خشکسالی دانست و یادآور شد: در سال‌های ترسالی در دشت خانمیرزا کشت برنج و لوبیا و در دشت شهرکرد کشت ذرت علوفه‌ای صورت می‌گرفت که لازم است با وجود خشکسالی که با افت منابع زیرزمینی مواجه هستیم، الگوی کشت تغییر کند و گونه‌‌هایی با نیاز آب کمتر کشت شود.

وی اضافه کرد: باید به کشاورزان اعلام شود که افرادی که الگوی کشت را رعایت می‌کنند در دریافت یارانه و تسهیلات دارای اولویت هستند که این امر به کاهش بهره‌برداری از آب‌های زیر زمینی کمک خواهد کرد.

محمدی‌مقدم طرح نکاشت (طرح تناوبی عدم کشت) را به عنوان یک راهکار ارائه داد و گفت: در این طرح دشتی که دارای یک هزار حلقه چاه است و آب را از زمین مکش می‌کنند، به چاه‌ها استراحت داده می‌شود یا یکسال نصف چاه‌های آن خاموش خواهد شد و به ازای آن به کشاورز یارانه می‌دهند که به طور قطع سود این امر بیشتر خواهد بود تا اینکه آب را 150 متری زمین بالا آورده شود و به تولید محصول کشاورزی پرداخت.

وی بیان کرد: در حال حاضر دولت برای دریاچه ارومیه سالانه مبلغی را به شکل یارانه پرداخت می‌کند تا آب دریاچه 10 سانتی‌متر بالا آید و اکنون بحران چهارمحال و بختیاری از دریاچه ارومیه بیشتر است و با نشست زمین مواجه هستیم و این امر موضوعی نیست که بتوان با پرداخت هزینه آن را جبران کرد.

وی بیان کرد: زمانی که زمین دچار نشست شود در آینده قابل کشت نیست به دلیل اینکه خاک سفت خواهد شد و آب در آن نفوذ نمی‌کند که اگر به این مشکل توجه نشود در آینده نزدیک کشاورزی در استان تعطیل می‌شود