سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

هومان خاکپور رئیس اداره آموزش ترویج و مشارکت های مردمی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در میزگرد خبری ایرنا با اشاره به اهمیت حفظ و حراست از منابع طبیعی و جنگل‌ها گفت:حساس‌سازی افکار عمومی در خصوص حراست و حفاظت از منابع طبیعی و جنگل ضروری است و باید مردم را در خصوص اثرات تخریب منابع طبیعی آگاه کنیم تا احساس خطر بیشتری کنند و عزم آنها برای حفاظت از جنگل‌ها جدی‌تر شود.

هومان خاکپور افزود: رسانه‌ها در آگاه‌سازی افکار عمومی و حساس سازی جامعه نسبت به منابع طبیعی ضروری است.

به گفته وی،هم‌اکنون زوال اکوسیستم جنگلی و مرتعی زاگرس نیاز به حساس‌سازی افکار عمومی دارد تا از ظرفیت مردمی برای احیای این اکوسیستم مانند دریاچه ارومیه استفاده شود و حساسیت عمومی مردم نسبت به زوال جنگل‌ها به عنوان مطالبه همگانی تبدیل شود تا دولت‌ها نیز نسبت به این موضوع توجه بیشتری داشته باشند.

وی بر ضرورت تشکیل و فعال شدن ستاد احیا جنگل‌های زاگرس در سطح کشور تاکید کرد و گفت: برای احیای زاگرس نیاز به همکاری بین بخشی دستگاه‌های اجرایی، مراکز تحیقیقاتی، دانشگاهها و دانشکده‌های منابع طبیعی و مردم و جوامع محلی است تا با حساس‌سازی جامعه، احیای جنگل‌های زاگرس به مطالبه عمومی تبدیل شود.

خاکپور افزود: شفافیت در آمار و اطلاعات جنگل‌ها ضروری است که هم‌اکنون در حوزه جنگل‌های زاگرس آمار دقیق و موثق در خصوص زوال گونه بلوط در جنگل‌های زاگرس و خشکیدگی جنگل از سوی نهادهای متولی از جمله سازمان جنگلها و مراتع، موسسات تحقیقاتی و مراکز دانشگاهی وجود ندارد در صورتی‌که امروزه با پیشرفت علم و دانش با کمترین امکانات و تجهیزات می‌توان سنجش از راه دور را با بهترین کیفیت انجام داد و کیفیت و وضعیت جنگل‌های زاگرس را ثبت کرد.

این فعال زیست محیطی استان مدعی شد: طبق آمار در ۱۵ سال اخیر روزانه ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های کشور از بین رفته است که با توجه به وضعیت کنونی کشور که با خشکسالی و کم‌آبی مواجه است تخریب و زوال جنگل‌ها نیز اثر منفی در کشور خواهد گذاشت.

به گفته وی،در حوزه مدیریت جنگل و منابع طبیعی، فشارهای ساختاری و توسعه بی‌جا و بدون توجه به اثرات زیست‌محیطی تهدیدی برای محیط زیست، منابع طبیعی و جنگل‌های استان است که تخریب و زوال این اکوسیستم در تامین امنیت غذایی و همچنین ذخیره و تامین آب و منابع آبی و جلوگیری از فرسایش خاک اثر منفی خواهد داشت.

خاکپور اظهار داشت: به دلیل نبود برنامه جامع از سوی برنامه‌ریزان،برخی از مردم برای تامین معیشت و اقتصاد خود به سمت استفاده از منابع طبیعی و جنگل‌ها رفتند و از این ظرفیت الهی برای تامین اقتصاد و معیشت خانواده و رفع نیازهای ضروری خود استفاده کردند، بدون اینکه توجه به زوال اکوسیستم داشته باشند.

وی افزود:هم‌اکنون شرایط اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی در مناطق جنگلی اجازه استقرار، توسعه و احیای جنگل و مراتع را نمی‌دهد و مجموعه عوامل مختلف از جمله استفاده بی‌رویه از این موهبت، چرای دام، آفات و بیماری، باعث تخریب اکوسیستم جنگلی شده است.

کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مدعی شد: از پنج میلیون هکتار جنگل زاگرس بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار درگیر پدیده زوال شده است و این میزان زوال با پراکندگی بین ۱۰ تا ۸۰ درصد در عرصه جنگلی به عنوان یک فاجعه است که مقابله و پیشگیری از زوال بیشتر این عرصه‌های جنگلی به یک راهکار بلند مدت و کوتاه مدت نیاز دارد.

این فعال زیست محیطی به طغیان آفات و بیماری در جنگل‌های زاگرس به عنوان یک تهدید و یکی از عوامل زوال جنگل اشاره کرد و افزود: آفات به صورت طبیعی برای عرصه جنگلی مشکل‌زا نیستند و به عنوان یکی از اجزای اکوسیستم و مخلوقات ریز اکوسیستم جنگل و مرتع هستند و در صورتی که تعادل اکوسیستم بر هم بخورد و تعداد این آفات و حشرات بیشتر از دشمنان آنها باشد و یا دشمن طبیعی این آفات حذف شده باشد، خطرزا هستند و باعث تخریب جنگل می‌شود.

جنگل‌های زاگرس اقتصادی نیستند

این فعال زیست‌محیطی افزود: جنگل‌های بلوط زاگرس ، جنگل‌های اقتصادی نیستند و خدمات اکوسیستمی از جمله تولید آب و حفاظت از خاک دارند، در حالی‌که این جنگل‌ها و مراتع به جنگل‌ها و مراتع معیشتی تبدیل شد و این مساله باعث تخریب و زوال جنگل‌ها شده است.

به گفته وی، در ایران ۲ نوع جنگل وجود دارد که جنگل‌های تجاری تولید چوب بالای دارد و سرعت رشد درختان در این جنگل‌ها بالاست در حالی که جنگل‌های زاگرس رشد بلوط زمان‌‍بَر و طولانی است و قابل مقایسه با جنگل‌های شمال نیست.

خاکپور افزود: هم‌اکنون ۴۰ درصد آب شیرین کشور از جنگل‌های زاگرس تامین می‌شود و این جنگل‌ها از مناطق استراتژیک(راهبردی) است که باید از این جنگل‌ها حمایت و حفاظت شود تا از این جنگل‌ها در راستای تامین معیشت استفاده نشود و این جنگل‌ها در حوزه تولیدآب فعالیت داشته باشند.

وضعیت موجود جنگل‌های زاگرس ارزیابی و تحلیل وضع شود

خاکپور اظهار داشت: با گذشت ۱۰ سال از زوال جنگل‌های زاگرس، هنوز اتفاق نظر در خصوص میزان زوال و درصد خشکیدگی درختان بلوط در سطح زاگرس از سوی مرکز تحقیقات، سازمان جنگل‌ها و مراتع وجود ندارد که این مساله نیاز به تحلیل وضع موجود دارد و هم‌اکنون شفافیت و شناخت دقیقی از موضوع زوال جنگل‌های زاگرس وجود ندارد و همه دست‌اندرکاران با زاویه دید خود به این امر می‌پردازند که نبود اتحاد نظر کارشناسی یک ضعف است.

وی بر تحلیل وضع موجود و شفاف‌سازی در خصوص زوال جنگل‌های زاگرس تاکید کرد و گفت: در گام دوم باید دست‌اندرکاران در حوزه خشکیدگی جنگل‌های زاگرس و آفات و بیماری جنگل‌ها آمار وضعیت موجود را ارائه دهند تا براساس آمار دقیق و شفاف بتوان برای مبارزه با آفات و بیماری و جلوگیری از خشکیدگی جنگل برنامه‌ریزی انجام داد و اعتبار مورد نیاز را تخصیص داد.

خاکپور بر انجام مبارزه  یکپارچه در خصوص آفات و بیماری در جنگل‌های زاگرس به صورت سراسری تاکید کرد و گفت: پایش زوال جنگل‌ها و همچنین مبارزه با آفات و بیماری باید به عنوان مسئولیت اجتماعی در بین جوامع محلی و مسوولان استانی و کشوری تبدیل شود تا با یک برنامه راهبردی و با یک نگاه تلفیقی بسته‌های حمایتی برای جلوگیری از زوال و مبارزه با آفات در جنگل‌ها را ارائه داد.

این فعال زیست‌محیطی اظهار داشت: استفاده از ظرفیت مردمی، دانشگاهی و همیاران طبیعت یک راهکار برای مبارزه یکپارچه با آفات در سطح اراضی جنگلی است که از سرایت آفات از مناطق آلوده به مناطق سالم جلوگیری شود.