سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

استان چهارمحال و بختیاری استانی با پتانسیل‌های طبیعی فراوان است و به دلیل توپوگرافی آن گیاهان متنوع فراوانی در آن رویش می‌یابد.

در ۹۸۰ هزار هکتار مرتع که در این  استان  وجود دارد،  ۲۷۰ گونه گیاهان دارویی وجود دارد  که به صورت دارویی، صنعتی، تازه‌خوری و خشک شده مصرف دارد که موسیر، کلوس، تره، جاشیر، آنغوزه و ... نمونه‌های بارز آن هستند.

در حال حاضر بیشتر استفاده از مراتع استان برداشت علوفه برای چرای دام است و از دیگر ظرفیت‌هایی که می‌توان از مراتع استفاده کرد، غفلت شده است، اگر به بحث پرورش گیاهان دارویی در استان توجه شود می‌توان از این ظرفیت منحصر به فرد بهره‌های فراوانی برد و موجب اشتغال افراد زیادی شد، همچنین به حفظ گونه‌های گیاهی استان کمک و از نابودی آن‌ها جلوگیری کرد.

وجود ۹۸۰ هزار هکتار مرتع در استان چهارمحال و بختیاری 

فرامرز مردانی، رییس اداره مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: وسعت مراتع استان چهارمحال و بختیاری یک میلیون و ۹۳ هزار هکتار بود.

وی افزود: اما با توجه به واگذاری‌ها، تخصیص‌ها، جداسازی حرایم شهرها و روستاها و فعالیت‌های که در راستای توسعه عمرانی و اقتصادی استان انجام پذیرفته، منجر به کاهش مراتع به سطح ۹۸۰هزار هکتار گردید که در ۱۰ شهرستان استان با وسعت‌های متفاوت وجود دارند.

رییس اداره مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه عمده مراتع استان از نوع درجه ۳ و مراتع تخریب شده هستند، عنوان کرد: دلایل مختلف مانند چرای مفرط، چرای غیراصولی و خارج از فصل، بوته‌کنی و برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی و ایجاد جاده دسترسی باعث تخریب مراتع می‌شود.

وی گفت: در حال حاضر تنها استفاده از مراتع استان برداشت علوفه برای چرای دام است و از دیگر پتانسیل‌های مراتع غافل هستیم اما در سنوات گذشته اقدامات خوبی انجام شده و برای بهره‌برداران مراتع کلاس‌های آموزشی برگزار و پتانسیل‌های مراتع توضیح داده شد که یکی از این پتانسیل‌ها بحث گیاهان دارویی است که در استان ما توان خوبی است که بتوانند روی آن سرمایه‌گذاری کنند. 

توجیه دامداران برای توسعه گیاهان دارویی در استان

مردانی بیان کرد: بهره‌برداران باید توجیه شوند که در بحث گیاهان دارویی سرمایه‌گذاری کنند و بهره‌برداری اصولی انجام دهند، در چند نقطه از استان در این زمینه کارهای خوبی انجام شده است، در سبزکوه آقای علی‌محمد طاهری در بحث گیاهان دارویی به عنوان مرتع‌دار کشوری و ملی شناخته شد و تقریبا می‌توان گفت وابستگی وی به دامداری کم شده و در بحث گیاهان دارویی سودآور است.

وی گفت: در استان ما ۲۷۰ گونه دارویی وجود دارد که  به صورت دارویی، خوراکی و صنعتی و به صورت تر و تازه خوری یا به صورت خشک مصرف می‌شود که گونه‌های بارز آن کلوس، موسیر، بن‌سرخ، تره، جاشیر شیرین، آنغوزه، باریجه و زرین گیاه که کمیاب است را می‌توان نام برد.

مردانی عنوان کرد: در بحث توسعه گیاهان دارویی مشکل داریم زیرا دامداران توجیه نیستند که در کنار دامداری این کارها را انجام دهند البته طرح های زیادی از طریق ماده ۳ قانون حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی منعقد شده و حدود ۴ هزار هکتار از عرصه‌های دارای شرایط تحت کشت گیاهان دارویی با استفاده از روش‌های کاشت با بذر و نشا قرار گرفته‌اند که گونه‌های غالب کشت شده کلوس، باریجه و آنغوزه بوده است.

وی ادامه داد: کارهای خوب دیگری مانند تولید ریشه آنغوزه، کلوس و باریجه و جاشیر شیرین با کمک جوامع محلی انجام شده و مردم را ترغیب کردیم تا این ریشه‌ها را بخرند و حتی در مساحت‌های کوچک برای حفظ گونه کشت کنند.

هدف اول در گیاهان دارویی حفظ رویشگاه‌های طبیعی

مردانی تشریح کرد: در حال حاضر از بخش مرتع به صادرات فکر نمی‌کنیم و بیشتر به حفظ گونه توجه می‌شود زیرا اگر گونه‌های گیاهی را توسعه ندهیم نمی‌توان از گیاهان دارویی برداشت کنیم چرا که معمولا برداشت غیر اصولی است و باعث تخریب مراتع می‌شود، اول باید ظرفیت‌های لازم را در بهره‌برداران ایجاد،توسعه و افزایش دهیم سپس با تهیه طرح‌های مدیریتی مناسب زمینه بهره‌برداری اصولی را ایجاد نماییم.

وی خاطرنشان کرد:در مراتع استان یک هزار هکتار قرارداد ماده 3 انجام شده است که اگر برای هر هکتار یک نفر در نظر گرفته شود یک هزار نفر به صورت مستقیم مشغول کار هستند که بیشتر در بحث گیاهان دارویی فعالیت دارند.

مردانی گفت: در حال حاضر با همکاری مرکز تحقیقات روی شناسایی گیاهان دارویی کار می‌کنیم و به دنبال اقتصادی شدن گیاهان دارویی هستیم که به زودی نتیجه به مرتع‌داران و بهره برداران می‌رسد تا از آن استفاده کنند، هدف اول حفظ رویشگاه‌های طبیعی و سپس توسعه و تولید انبوه و اقدام به صادرات این گونه‌های با ارزش است.